Research
Discussion Paper
PIERspectives
aBRIDGEd
PIER Blog
Events
Conferences
Research Workshops
Policy Forums
Seminars
Exchanges
Research Briefs
Community
PIER Research Network
Visiting Fellows
Funding and Grants
About Us
Our Organization
Announcements
PIER Board
Staff
Work with Us
Contact Us
TH
EN
Research
Research
Discussion Paper
PIERspectives
aBRIDGEd
PIER Blog
Exchange Rate Effects on Firm Performance: A NICER Approach
Discussion Paper ล่าสุด
Exchange Rate Effects on Firm Performance: A NICER Approach
ผลกระทบของการขึ้นค่าเล่าเรียนต่อการตัดสินใจเรียนมหาวิทยาลัย
aBRIDGEd ล่าสุด
ผลกระทบของการขึ้นค่าเล่าเรียนต่อการตัดสินใจเรียนมหาวิทยาลัย
Events
Events
Conferences
Research Workshops
Policy Forums
Seminars
Exchanges
Research Briefs
Joint NSD-PIER Applied Microeconomics Research Workshop
งานประชุมเชิงปฏิบัติการต่อไป
Joint NSD-PIER Applied Microeconomics Research Workshop
Special Economic Zones and Firm Performance: Evidence from Vietnamese Firms
งานสัมมนาล่าสุด
Special Economic Zones and Firm Performance: Evidence from Vietnamese Firms
สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์
สถาบันวิจัยเศรษฐกิจ
ป๋วย อึ๊งภากรณ์
Puey Ungphakorn Institute for Economic Research
Community
Community
PIER Research Network
Visiting Fellows
Funding and Grants
PIER Research Network
PIER Research Network
Funding & Grants
Funding & Grants
About Us
About Us
Our Organization
Announcements
PIER Board
Staff
Work with Us
Contact Us
Staff
Staff
Call for Papers: PIER Research Workshop 2025
ประกาศล่าสุด
Call for Papers: PIER Research Workshop 2025
PIER Blogblog
QR code
Year
2025
2024
2023
2022
...
/static/e4960f9f0791394aaaf40e648718b439/e9a79/cover.png
4 ตุลาคม 2565
20221664841600000

โลกร้อนกับเสถียรภาพระบบการเงิน: ความเสี่ยงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

สวิสา พงษ์เพ็ชร

คำถามที่พบบ่อยเมื่อทราบว่าภาคการเงินให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ คือ การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศหรือโลกร้อนเกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจและระบบการเงินอย่างไร? และอะไรทำให้ผู้กำกับดูแลภาคการเงินกว่า 116 แห่ง และ ผู้สังเกตการณ์อีก 19 องค์กรรวมตัวกันในเครือข่าย Central Banks and Supervisors Network for Greening the Financial System (NGFS) ที่ก่อตั้ง เมื่อปี 2017 นอกจากนี้ ผู้นำองค์กรภาคการเงินระดับโลก เช่น Bank for International Settlements (BIS) และ International Monetary Fund (IMF) ยังออกมาพูดถึงความสำคัญของการแก้ปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศอย่างต่อเนื่อง

ปัจจัยหนึ่งที่สำคัญมากในการดูแลเสถียรภาพระบบการเงิน คือ เรื่องของการบริหารความเสี่ยง อาทิ ในกรณีที่เกิดความล้มเหลวของกลไกลตลาด (เช่น การปล่อยสินเชื่อโดยไม่ทราบถึงความสามารถในการจ่ายคืนของลูกหนี้) หรือในกรณีที่สินทรัพย์ค้ำประกันมีมูลค่าด้อยลง ซึ่งหากสถาบันการเงินไม่ได้เตรียมความพร้อมเพื่อรับความเสี่ยงเหล่านี้ไว้ ก็จะขาดแคลนสภาพคล่อง และไม่สามารถปล่อยสินเชื่อหรือทำหน้าที่เป็นตัวกลางทางการเงินได้อย่างเต็มที่ อันจะส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจโดยรวมอีกที (Battiston et al., 2021)

ในส่วนของโลกร้อนนั้นก่อให้เกิดความเสี่ยงหลัก ๆ 2 แบบ คือ

  1. ความเสี่ยงโดยตรงจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (physical risks) และ
  2. ความเสี่ยงที่เกิดจากการเปลี่ยนผ่านของเศรษฐกิจเข้าสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ (transition risk) (Network for Greening the Financial System, 2018; Batten et al., 2020) หรือที่เรียกว่าความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ (climate risks)

ความเสี่ยงนี้สามารถส่งผลต่อเสถียรภาพระบบการเงินผ่านระบบเศรษฐกิจทั้งในระดับมหภาคที่อาจเห็นการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างเศรษฐกิจเมื่อภาคเศรษฐกิจต่าง ๆ ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินธุรกิจ และในระดับจุลภาคเมื่อธุรกิจและครัวเรือนอาจปรับพฤติกรรมหรือสูญเสียรายได้ (รูปภาพด้านล่าง)

กลไกลการส่งผ่านความเสี่ยงต่อระบบเศรษฐกิจและระบบการเงิน

กลไกลการส่งผ่านความเสี่ยงต่อระบบเศรษฐกิจและระบบการเงิน

ที่มา: Network for Greening the Financial System (2020)

ความเสี่ยงจาก physical risks เช่น น้ำท่วม ภัยแล้ง ไฟป่า อาจทำให้สินทรัพย์ต่าง ๆ เช่น โรงงาน หรือบ้าน เกิดความเสียหายและมีมูลค่าลดลง ซึ่งอาจทำให้ครัวเรือนขาดช่องทางการทำรายได้ในขณะที่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นจากการซ่อมแซมสินทรัพย์ ในทางเศรษฐศาสตร์ หากเป็นเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดอาจก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อทั้งอุปสงค์และอุปทาน และเสมือนเป็น shock ต่อระบบเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม กรณีการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่เกิดขึ้นอย่างช้า ๆ อันก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมินั้น เศรษฐกิจจะได้รับผลกระทบทางอ้อมจากผลการผลิตที่ลดลง หรือจากพฤติกรรมการอุปโภคบริโภคของผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป เป็นต้น อีกทั้ง อาจส่งผลกระทบต่อการตัดสินใจทางธุรกิจ เช่น การลงทุน หรือ ปริมาณการผลิต (Batten et al., 2020)

ความเสี่ยงจาก transition risks เกิดจากกระบวนการปรับเปลี่ยนโครงสร้างทางเศรษฐกิจเมื่อประเทศต้องการเข้าสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ (low carbon economy) ดังนั้น จึงมีการเปลี่ยนแปลงในหลายมิติ เช่น นโยบายการลงทุน กระบวนการผลิต การจัดสรรเงินหรืองบประมาณภาครัฐ การเก็บภาษี รวมถึงการกำหนดนโยบายต่าง ๆ (เช่น นโยบายพลังงาน มาตรฐานสินค้า หรือนโยบายการค้าระหว่างประเทศ) นอกจากนี้ ความเสี่ยงประเภทนี้อาจเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การพัฒนาทางเทคโนโลยีใหม่ การเปลี่ยนใช้วัตถุดิบอื่นทดแทน การเปลี่ยนแปลงของความต้องการของผู้บริโภค (consumer preferences) หรือการเปลี่ยนนโยบายการลงทุนของนักลงทุน เป็นต้น

ทั้งนี้ ความเสี่ยงของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นความเสี่ยงที่ผู้กำกับดูแลภาคการเงินทั่วโลกจับตามอง (Campiglio et al., 2018) หากประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกไม่สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ตามเป้าที่ได้สัญญาไว้ในความตกลงปารีส (Paris Agreement) และหากระบบการเงินและเศรษฐกิจไม่มีกลไกลดความเสียหายและควบคุมความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศได้ ทุกคนจะได้รับผลกระทบไม่มากก็น้อย นอกจากผลกระทบโดยตรงที่อาจทำให้ประชากรจำนวนมากต้องย้ายถิ่นที่อยู่ เปลี่ยนวิถีชีวิต หรือมีปัญหาทางสุขภาพแล้ว ยังมีผลกระทบทางอ้อมจากเสถียรภาพระบบการเงินที่ลดลง เมื่อสินทรัพย์ที่สถาบันการเงินถือครองเป็นหลักประกันมีมูลค่าน้อยกว่าสินเชื่อที่ปล่อย ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจว่าการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศเป็นความเสี่ยงที่ผู้กำกับดูแลภาคการเงินให้ความสำคัญยิ่งนัก

เอกสารอ้างอิง

Batten, S., Sowerbutts, R., & Tanaka, M. (2020). Climate Change: Macroeconomic Impact and Implications for Monetary Policy. In Ecological, Societal, and Technological Risks and the Financial Sector (pp. 13–38). Springer International Publishing.
Battiston, S., Dafermos, Y., & Monasterolo, I. (2021). Climate risks and financial stability. Journal of Financial Stability, 54.
Campiglio, E., Dafermos, Y., Monnin, P., Ryan-Collins, J., Schotten, G., & Tanaka, M. (2018). Climate change challenges for central banks and financial regulators. Nature Climate Change, 8, 42–468.
Network for Greening the Financial System. (2018). NGFS First Progress Report. Network for Greening the Financial System: London, UK.
Network for Greening the Financial System. (2020). NGFS Climate scenarios for central banks and supervisors. Network for Greening the Financial System: London, UK.
สวิสา พงษ์เพ็ชร
สวิสา พงษ์เพ็ชร
University of Oxford
ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในบทความนี้เป็นความเห็นของผู้เขียน ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับความเห็นของสถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์

สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์

273 ถนนสามเสน แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200

โทรศัพท์: 0-2283-6066

Email: pier@bot.or.th

เงื่อนไขการให้บริการ | นโยบายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล

สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2568 สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์

เอกสารเผยแพร่ทุกชิ้นสงวนสิทธิ์ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported license

Creative Commons Attribution NonCommercial ShareAlike

รับจดหมายข่าว PIER

Facebook
YouTube
Email