Discussion on the National Pension Fund Bill
เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2565 สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ ได้รับเกียรติจาก Robert Palacios, Lead Specialist for Pensions and Social Insurance, World Bank มาพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับ ร่าง พ.ร.บ. กองทุนบำเหน็จบำนาญแห่งชาติ (กบช.) (National Pension Fund, NPF)
โดย กบช. จะเป็นกองทุนสำรองเลี้ยงชีพภาคบังคับ สำหรับลูกจ้างในระบบที่ยังไม่ได้เข้าร่วมกองทุนสำรองเลี้ยงชีพใด ๆ ที่มีคุณสมบัติเทียบเท่า โดยหาก พ.ร.บ. นี้มีผลบังคับใช้ นอกจากลูกจ้างและนายจ้างจะส่งสมทบเข้ากองทุนประกันสังคมแล้ว จะมีการสมทบเข้ากองทุนสำรองเลี้ยงชีพด้วย ในช่วงเริ่มต้นจะเป็นฝ่ายละ 3% และจะค่อย ๆ เพิ่มเป็นฝ่ายละ 10% แต่มีการยกเว้นสำหรับลูกจ้างที่เงินเดือนต่ำกว่า 10,000 บาทโดยให้นายจ้างเป็นผู้สมทบฝ่ายเดียว
Robert เข้าใจในความพยายามของรัฐบาลที่จะแก้ปัญหาความไม่เพียงพอของรายได้ยามชราภาพของคนไทย แต่ก็เห็นว่า กบช. จะใช้เวลาเกือบสามสิบปีกว่าจะเห็นผลและยังไม่ได้แก้ปัญหาให้แรงงานไทยส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นแรงงานนอกระบบ และกฎหมายฉบับนี้อาจจะส่งผลให้นายจ้างและลูกจ้างออกนอกระบบมากขึ้น เพราะส่วนที่ต้องส่งสมทบให้ทั้งประกันสังคมและ กบช. เปรียบเสมือนการเก็บภาษีในอัตราที่ค่อนข้างสูง นอกจากนี้ การที่ประเทศมีระบบหรือกองทุนจำนวนมากจะก่อให้เกิดต้นทุนค่าบริหารจัดการสูง และสมาชิกจะมีต้นทุนในการทำธุรกรรมโอนย้ายระหว่างกองทุนสูงขึ้น
ทั้งนี้ Robert ได้กล่าวถึงแนวทางอื่น ๆ ซึ่งน่าจะแก้ปัญหาได้ตรงจุด เห็นผลเร็วกว่า และใช้งบประมาณของรัฐน้อยกว่า อาทิ
- การปรับ กบช. ให้เป็นกองทุนคล้าย ๆ National Employment Savings Trust (NEST) ของประเทศอังกฤษ ซึ่งใช้วิธีลงทะเบียนให้ทุกคนเป็นสมาชิกกองทุนโดยอัตโนมัติ แต่ลูกจ้างสามารถเลือกที่จะไม่เข้าร่วมได้ (opt-out)
- การพัฒนาระบบเชื่อมต่อข้อมูล administrative data ทั้งหมดเพื่อจัดสรรเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุแบบลดหลั่นกันตามความมั่งคั่งของครัวเรือนคล้ายกับระบบของประเทศชิลี
- การปฏิรูประบบประกันสังคมไทยให้บำนาญเพียงพอขึ้น เพราะตัวระบบไม่ได้มีการปรับเพดานสมทบ และสูตรการจ่ายเงินบำนาญก็ไม่ได้คำนึงถึงมูลค่าเงินที่ลดลงเมื่อเวลาผ่านไป
- การใช้ subsidy มาช่วยสมทบให้คนจนเข้าร่วมระบบประกันได้แทนที่จะใช้แรงจูงใจทางภาษีซึ่งมักจะเป็นการให้ประโยชน์กับคนรวยมากกว่า
- การควบรวมระบบที่เป็นภาคสมัครใจให้มาอยู่ในหน่วยงานเดียวกัน ดังเช่นของประเทศอินเดีย
