The Natural Rate of Interest Through a Hall of Mirrors

เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2565 สถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ ได้จัดงาน PIER Research Seminar โดยได้รับเกียรติจาก ดร.ภูริชัย รุ่งเจริญกิจกุล จาก Bank for International Settlements (BIS) มาบรรยายในหัวข้อ “The Natural Rate of Interest Through a Hall of Mirrors”

ดร.ภูริชัย กล่าวว่าในช่วงตั้งแต่ปี ค.ศ. 1980 เป็นต้นมา อัตราดอกเบี้ยในหลาย ๆ ประเทศปรับตัวลดลงต่อเนื่อง ซึ่งนักวิจัยส่วนมากเชื่อว่าลดลงตามอัตราดอกเบี้ยธรรมชาติ (natural interest rate, $r^*$) ที่ถูกกำหนดโดยปัจจัยที่นอกเหนือการควบคุมของธนาคารกลาง เช่น การขยายตัวของประสิทธิภาพการผลิต (productivity growth) ที่ชะลอตัวลง หรือ การเข้าสู่สังคมสูงวัย (aging population) เป็นต้น อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาข้อมูลอย่างถี่ถ้วนแล้ว จะพบว่าความสัมพันธ์ระหว่างอัตราดอกเบี้ยและปัจจัยเหล่านี้ไม่ได้มีความชัดเจนมากนัก ทำให้น่าสนใจว่าการเคลื่อนไหวของ $r^*$ แท้จริงแล้วมาจากปัจจัยอะไร

ดร.ภูริชัย ได้นำเสนอแนวคิดใหม่ที่ว่าการลดลงของ r อาจเป็นผลจากการดำเนินนโยบายการเงินแบบผ่อนคลายของธนาคารกลางเสียเอง โดยได้พัฒนาแบบจำลอง New Keynesian ที่สมมติให้หน่วยเศรษฐกิจต่าง ๆ ทั้งภาคเอกชนและธนาคารกลาง มีข้อมูลที่ไม่สมบูรณ์ (incomplete information) แต่พยายามเรียนรู้ค่า r ที่แท้จริงผ่านการอนุมานจากพฤติกรรมของอีกฝ่าย จึงทำให้เกิด informational feedback loop โดยผลการศึกษาพบว่า เมื่อเศรษฐกิจต้องเผชิญกับ shock และธนาคารกลางตอบสนองโดยการปรับลดดอกเบี้ย จะนำไปสู่การลดลงอย่างมากและยาวนานของ $r^*$ เนื่องจากภาคเอกชนเกิดการเรียนรู้จากการตัดสินใจของธนาคารกลางดังกล่าว นอกจากนี้ ดร.ภูริชัย ยังพบว่าแบบจำลองสามารถอธิบายการลดลงของอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (real interest rate) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2008 ได้ค่อนข้างดี

• เอกสารนำเสนอ